Jan Matejko ,,Uchwalenie Konstytucji 3 Maja"
3 Maja to Narodowe Święto Polaków, obchodzone z okazji uchwalenia tego dnia w 1791 r. pierwszej naszej konstytucji.
Aby przybliżyć okoliczności jej powstania, cofnijmy się do II połowy XVIII wieku. Rzeczpospolita szlachecka słabnie w przeciwieństwie do naszych sąsiadów: Rosji, Austrii i Prus, które dokonują pierwszego rozbioru Polski w 1772 r. Aby ratować kraj i przeprowadzić niezbędne reformy, do Warszawy zostaje zwołany sejm nazwany Wielkim lub Czteroletnim, gdyż obradował w latach 1788 - 1792. Na mocy jego postanowień zwiększono liczebność armii oraz opodatkowano szlachtę. Najważniejszą uchwałą Sejmu Wielkiego jest przyjęta 3 maja 1791 r. Ustawa Rządowa czyli konstytucja. Jej twórcy, posłowie będący zwolennikami reform skupili się wokół marszałka Stanisława Małachowskiego, Ignacego Potockiego i Hugona Kołłątaja. W porozumieniu z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim doprowadzili do uchwalenia konstytucji. Była ona pierwsza w Europie i drugą na świecie, po amerykańskiej. Zmieniała ustrój Rzeczypospolitej: znosiła wolną elekcję i liberum veto, wprowadzała dziedziczność tronu a także trójpodział władzy.
Twórcy Konstytucji 3 maja wyjaśnili, dlaczego zdecydowali się uchwalić tę Ustawę Rządową:
(...) ceniąc drożej nad życie, nad szczęśliwość osobistą — egzystencję polityczną, niepodległość zewnętrzną i wolność narodu, którego los w ręce nasze jest powierzony(...), niniejszą konstytucję uchwalamy (...).
Konstytucja Majowa była ostatnią próbą ratowania gasnącej ojczyzny. Dla przyszłych pokoleń stała się wzorem patriotyzmu oraz żywotnych sił drzemiących w narodzie.
Dzień 3 maja jest również świętem Matki Boskiej Królowej Polski, ustanowionym w 1920 r. przez papieża Benedykta XV. Episkopat zaproponował tę właśnie datę dla podkreślenia łączności święta z ważnym dla Polski wydarzeniem, jakim było uchwalenie konstytucji 3 maja 1791 roku.